प्राकृतिक र अर्गानिक खानामा के फरक छ ?
पछिल्लो समय मानिस आफ्नो स्वास्थ्यप्रति निकै सचेत देखिन्छन् । त्यसैले कृत्रिम, केमिकल वा जंकफुड खानुको सट्टा स्वस्थकर र रसायन रहित खानेकुरा खोज्छन् । अहिलेको समयमा अर्गानिक खानातर्फ मानिसको झुकाव बढ्दै गएको छ । अर्गानिक खाना बेच्ने कम्पनीहरू र प्राकृतिक खाना बेच्ने कम्पनीहरू बीच धेरै प्रतिस्पर्धा भइरहेको छ ।
दुवै खानेकुरा स्वस्थकर र रसायन रहित हुने बताइने गरिन्छ । यस्तो अवस्थामा प्राकृतिक र अर्गानिक खानेकुरामा कुन राम्रो हो भन्नेमा मानिसहरू निकै अलमलमा पर्छन् ।
के हो अर्गानिक खाना ?
अर्गानिक खाद्यपदार्थ अर्थात् जैविक शब्दको अर्थ सिंथेटिक मल वा कीटनाशक प्रयोग नगरी यी खाद्यान्नहरू खेती गर्ने प्रक्रिया हो । यूएसडीए नेसनल अर्गानिक प्रोग्राम ९एनओपी० अनुसार माटो, पानी र प्राकृतिक स्रोतको संरक्षण गर्ने किसानहरूले बनाएको उत्पादनको रूपमा अर्गानिक उत्पादन भनिन्छ । यी खानेकुरा बनाउन पूर्णतया प्राकृतिक विधिहरू प्रयोग गरिन्छ, जसमा कुनै पनि प्रकारको रसायन प्रयोग हुँदैन ।
अर्गानिक खानेकुरा स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित भएर पनि होला, यसको प्रयोग गर्न मानिसहरु जति पनि खर्च गर्न तयार हुन्छन् । अर्गानिक खानेकुरा मानिसको मात्र होइन, वातावरण स्वास्थ्यसँग पनि जोडिएको हुन्छ । त्यसैले आजभोलि अर्गानिक खेतीको बारेमा चर्चा हुने गरेको छ ।
प्राकृतिक खाना
प्राकृतिक रूपमा लेबल गरिएको खाना प्रायः हल्का रूपमा तयार हुन्छन् र सिंथेटिक वा कृत्रिम सामग्रीहरू समावेश गरिएको हुँदैन । प्राकृतिक खानेकुरालाई रसायनले परिमार्जन गर्दैन र यसमा थोरै वा कुनै रसायनहरू प्रयोग गरिएको हुँदैन । प्राकृतिक खाना कृत्रिम वा सिंथेटिक सामग्रीबाट मुक्त हुन्छन् र प्राकृतिक खानामा फलफूल, तरकारी, सम्पूर्ण अन्न र चिनी आदि समावेश हुन्छ ।
अर्गानिक र प्राकृतिक खानाबीचको पोषक तत्त्वमा के फरक छ ?
जब यो पोषणको कुरा आउँछ, त्यहाँ कुनै निर्णायक प्रमाण छैन कि जैविक खानाहरू प्राकृतिक वा परम्परागत रूपमा उब्जाइएको खाना भन्दा बढी पौष्टिक हुन्छन् । यद्यपि, जैविक खाना प्रायः ताजा हुन्छन् किनभने तिनीहरूमा संरक्षकहरू हुँदैनन् र केही अध्ययनले सुझाव दिन्छ कि केही जैविक फलफूल र तरकारीहरूमा एन्टिअक्सिडेन्टको उच्च स्तर हुनसक्छ । प्राकृतिक खाना अझै पनि अत्यधिक प्रशोधन गरिएका छन् र उत्पादनको आधारमा पोषणमा सम्झौता गरिन्छ ।
स्वास्थ्यमा प्राकृतिक र अर्गानिक खानाको प्रभाव
कीटनाशकको जोखिम न्यूनीकरण
अर्गानिक खाद्यपदार्थमा सिंथेटिक कीटनाशक जस्ता हानिकारक रसायनको प्रभाव कम हुन्छ । यी रसायनको लामो समयसम्म सम्पर्कले धेरै स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउँछ । यी रसायनहरू प्रयोग नभएको खानेकुरा रोज्नुपर्दा अर्गानिक जैविक खानाहरू एक स्वस्थ विकल्प हुनसक्छन् । विशेषगरी बच्चा, गर्भवती, महिला र कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका मानिसहरूका लागि अर्गानिक खाना स्वस्थकर हुन्छ ।
हर्मोन र एन्टिबायोटिक प्रभाव कम
अर्गानिक खाना मासु, दुग्ध र अण्डाहरू जनावरबाट आउँछन्, जसमा सिंथेटिक हर्मोन वा एन्टिबायोटिकको प्रयोग गरिंदैन । यसले एन्टिबायोटिक(प्रतिरोधी ब्याक्टेरिया वा सिंथेटिक हार्मोनको जोखिमलाई कम गर्न सक्छ । यस्ता खानेकुराको सेवनले शरीरको प्राकृतिक हर्मोन सन्तुलनमा बाधा पुर्याउँदैन ।
वातावरणमा कम प्रभाव
अर्गानिक खेती पारम्परिक खेती भन्दा बढी दिगो हुने गरी डिजाइन गरिएको हुन्छ । यसलाई गुणस्तरीय माटो, कम प्रदूषण र पानीको संरक्षण गर्ने गरी डिजाइन गरिएको हुन्छ ।
प्राकृतिक र जैविकमा के राम्रो छ ?
यदि कीटनाशक, सिंथेटिक र हर्मोनको जोखिम कम गर्न चाहनुहुन्छ भने अर्गानिक खानेकुरा सामान्यतया एक सुरक्षित विकल्प हो । अर्गानिक खेती अधिक दिगो हुन्छ, त्यसैले यदि वातावरणमा प्रभावबारे चिन्तित हुनुहुन्छ भने पनि यो एक राम्रो विकल्प हो ।
उत्पादन लागत बढी भएकाले अर्गानिक खाना महंगो हुनसक्छ । यस्तोमा अर्गानिकको विकल्पमा प्राकृतिक उत्पादन रोज्न सकिन्छ । विशेषगरी हानिकारक रसायनको सम्पर्कबाट बच्न प्राकृतिक र अर्गानिक खानामध्ये एक रोज्ने विकल्व आउँदा अर्गानिक खाना नै बढी फाइदाजनक हुन्छ ।
एजेन्सीको सहयोगमा
